Thách thức hỗ trợ tài chính cho người không có tài khoản ngân hàng

13/12/2023 10:06

Thách thức lớn nhất của các tổ chức tín dụng hiện nay là cung cấp khoản vay cho những người không có tài khoản ngân hàng bởi nếu không có tài khoản thì không thể vay tiền từ ngân hàng và khi đó, họ chỉ có thể trông cậy ở những hình thức vay khác trong đó đa phần là tín dụng đen.

Khách hàng dưới chuẩn - một phân khúc bỏ ngỏ

Việt Nam hiện có 37 ngân hàng thương mại cổ phần và 16 công ty tài chính phục vụ nhu cầu vay vốn, vay tiêu dùng của khách hàng cá nhân. Tuy nhiên, số lượng người có nhu cầu thì rất lớn. Theo khảo sát của Merchant Machine (Anh quốc), năm 2021, có tới 69% người Việt chưa có tài khoản ngân hàng hoặc chưa tiếp cận được các dịch vụ ngân hàng. Dù hoạt động rất hiệu quả nhưng các ngân hàng, công ty tài chính nói chung chưa thể đáp ứng đủ nhu cầu vay tiền của người dân.

Trong số các điều kiện vay, có tài khoản ngân hàng vẫn luôn được xem là một điều kiện mềm bởi qua đó, các đơn vị cho vay mới có thể xác định được lịch sử giao dịch cũng như uy tín tín dụng của khách. Đây là yếu tố quan trọng nhất mà ngân hàng cần nắm được trước khi phê duyệt khoản vay. Tuy nhiên, có tài khoản ngân hàng cũng chưa chắc đã vay được tiền bởi các ngân hàng cần một thời gian đủ lâu để theo dõi dòng tiền ra và vào tài khoản. Những tài khoản được dùng để nhận lương tháng sẽ được ưu tiên vay tiền hơn trong khi những tài khoản ít phát sinh giao dịch thì dù có thời gian sử dụng nhiều năm cũng không dễ được duyệt vay.

Không có tài khoản ATM có thể vay tiền online không? 

Đây chính là câu hỏi về khả năng hỗ trợ tài chính cho những người dưới chuẩn ngân hàng bởi lẽ ATM là một loại thẻ dùng để thanh toán, rút hoặc nạp tiền vào tài khoản và chỉ có ngân hàng mới có thể phát hành thẻ ATM. Thông thường, mỗi tài khoản cá nhân sẽ gắn với một thẻ ATM. Còn vay tiền online là một hình thức vay mới, cho phép khách hàng làm thủ tục vay tiền trên điện thoại, máy tính mà không phải đến phòng giao dịch. Việc thực hiện thủ tục vay tiền online như thế đem lại nhiều lợi ích cho khách hàng lẫn ngân hàng bởi cả hai sẽ tiết kiệm được nhiều thời gian và chi phí. 

Hiện các ngân hàng, công ty tài chính đều ưu tiên cho vay tiền online nhưng có kiểm soát. Nếu là khách hàng mới thì chỉ có thể làm thủ tục vay online rồi phải trực tiếp tới phòng giao dịch thực hiện những thủ tục cuối cùng trước khi nhận giải ngân. Với khách hàng cũ, những người nhận lương qua tài khoản hoặc có lịch sử giao dịch tốt thì có thể vay tiền online, không cần đến phòng giao dịch. Các công ty tài chính căn cứ vào lịch sử giao dịch của khách thông qua tài khoản ngân hàng mà xác định điểm tín dụng, phê duyệt khoản vay. Như vậy, bắt buộc phải có tài khoản ngân hàng hay nói ví von là phải có thẻ ATM, thì mới vay được tiền tại ngân hàng và công ty tài chính.

Còn nếu vay từ các cá nhân, tổ chức cho vay bất hợp pháp, gọi tắt là tín dụng đen, thì không cần phải có tài khoản, chẳng cần có thẻ ATM, cũng vẫn được giải ngân ngay lập tức. Tất nhiên, nếu người vay có tài khoản ngân hàng để nhận tiền thì việc giải ngân còn nhanh hơn nữa. Nếu không có tài khoản thì có thể ủy quyền cho một người khác có tài khoản nhận thay. Tuy nhiên, mọi tai ương chỉ đến sau khi tín dụng đen giải ngân. Lãi suất từ vài trăm đến cả nghìn %/năm cùng với kiểu đòi nợ giang hồ, xâm phạm danh dự và sức khỏe của người vay lẫn gia đình, bạn bè người vay là hệ quả tất yếu. Các chuyên gia tài chính và cơ quan công an cũng nhiều lần cảnh báo đừng vì những lời dụ dỗ vay dễ dàng, giải ngân nhanh chóng, lãi suất thấp mà lọt vào bẫy tín dụng đen.

Nếu không đáp ứng được các điều kiện vay ngân hàng, lại không muốn dính vào tín dụng đen thì những người dưới chuẩn còn có một giải pháp vay khác là vay cầm cố tài sản, nôm na là cầm đồ. Tuy nhiên, định kiến về cầm đồ còn khá nặng nề, thậm chí còn gán cầm đồ là tín dụng đen. Nhưng trên thực tế, các chuỗi lớn như chuỗi cầm đồ F88 đều được nhà nước cấp phép và thường xuyên kiểm tra, quản lý nên hoạt động đúng nguyên tắc, quy định pháp luật. Ưu điểm vay cầm đồ là không cần có tài khoản ngân hàng, chỉ cần có tài sản chính chủ như xe máy, ô tô là có thể đổi được một khoản vay. Lãi suất cầm đồ cao hơn lãi suất ngân hàng nhưng cũng chỉ tương đương với lãi suất vay tín chấp từ các công ty tài chính và thấp hơn rất nhiều so với các khoản vay tín dụng đen. 

Tóm lại, người không có tài khoản ngân hàng, không có thẻ ATM sẽ rất khó vay từ ngân hàng nhưng vẫn có thể tiếp cận các khoản vay hợp pháp khác. Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thì hiện đã có hơn 70% người dân có tài khoản ngân hàng và cơ hội tiếp cận các khoản vay đang được mở rộng hơn bao giờ hết.